…. by zwiększyc liczbę pasażerów….
Na taki pomysł wpadł w 1896 roku William George Crush, dyrektor do spraw przewozów pasażerskich linii kolejowej Missouri-Kansas-Texas Railroad, znanej pod pieszczotliwą nazwą Katy.
W Teksasie po wojnie secesyjnej, w której ten stan brał udział po przegranej stronie, panował chaos, nędza i zamieszki wśród siły roboczej. Mieszkańcy nie mieli zbyt wielu rozrywek: mężczyźni mogli dołączyć do lokalnego związku farmerów łączącego cele biznesowe i towarzyskie, kobiety mogły wstąpić do Chrześcijańskiego Towarzystwa Wstrzemięźliwości, a obie płci pasjonowały się meczami futbolu amerykańskiego. Ale poza tym masowe rozrywki były nieliczne, co dało dyrektorowi Crushowi pomysł na stworzenie publicznej atrakcji będącej jednocześnie reklamą i rozgłosem jego firmy, jako że linia kolejowa Katy szukała sposobu, by zwiększyć przewozy i wyjść z deficytu.
William Crush znalazł rozwiązanie: celowe czołowe zderzenie pociągów jako spektakl. Nie był to zupełnie oryginalny pomysł: rok wcześniej takie zderzenie zainscenizowane w Ohio zostało opisane w prasie jako “najbardziej realistyczny i najdroższy spektakl kiedykolwiek stworzony dla rozrywki amerykańskiej publiczności”. Katastrofy kolejowe nie były w tym czasie rzadkością w USA, miejsca wypadków przyciągały tłumy gapiów, a gazety z opisami tych wydarzeń sprzedawały się bardzo dobrze.
Crush postanowił pójść na całość. Niedaleko miasta Waco w Teksasie zbudowano dodatkowy tor o długości prawie 7 km, by nie uszkodzić "normalnej" linii. Na bocznicach Katy znaleziono dwie przeznaczone na złom lokomotywy ważące po 35 ton oraz kilka starych wagonów, też u końca swojego żywota.
U podnóża trzech wzgórz, tworzących naturalny amfiteatr, w pobliżu miejsca gdzie pociągi miały się zderzyć, zbudowano Crush City, z dwoma studniami artezyjskimi, stoiskami z napojami, restauracją, i wesołym miasteczkiem wzorowanym na tym które było atrakcją Wystawy Światowej w Chicago. Na wszelki wypadek powstało też drewniane więzienie i zatrudniono 200 policjantów. Planowana impreza była przez kilka miesięcy reklamowana w całym Teksasie.
W dzień spektaklu, 15 września 1896 do Crush City przybyło 40 tysięcy widzów, czyniąc go na jeden dzień drugim co do liczby mieszkańców miastem w Teksasie. Bilety do Crush City z dowolnego miejsca w tym stanie można było kupić w promocyjnej cenie $2. Zderzenie miało nastąpić o 16:00, ale ciągle przyjeżdżały nowe pociągi z widzami. Dopiero o 17:10 sam William Crush, na białym koniu, dał kapeluszem znak by zacząć.
Obaj maszyniści, każdy na innym końcu specjalnego toru, dali pełną parę i po kilkunastu metrach wyskoczyli z lokomotyw ciągnących drewniane wagony wyładowane starymi podkładami. Ocenia się, że w momencie kolizji każdy z pociągów jechał z szybkością około 70 km/h. Zderzenie było spektakularne, ale na tym się nie skończyło – oba kotły eksplodowały, i kawałki żelaza różnej wielkości – od śrub i nakrętek po połowę koła napędowego – posypały się na widzów. Zginęły co najmniej dwie osoby. Oficjalny fotograf, Jarvis Deane, stracił oko od kawałka metalu. Wiele osób zostało rannych lub poparzonych gorącą wodą i parą z kotłów. Nie przeszkodziło to widzom rzucić się na resztki pociągów by zabrać kawałki drewna czy metalu na pamiątkę.
Zderzenie pociągów w Crush (Teksas), 15 września 1896
William Crush został wyrzucony z pracy tego samego dnia. Ale amerykańska i międzynarodowa prasa opisała zderzenie pociągów jako sukces i dobrą rozrywkę, o ofiarach nie pisano w nagłówkach. Crush został następnego dnia ponownie przyjęty do pracy na tym samym stanowisku w uznaniu za dobrą reklamę dla firmy. Fotograf dostał odszkodowanie w wysokości $10.000 i dożywotni bilet na pociągi Katy. Innym poszkodowanym szybko wypłacono finansowe rekompensaty, a linia Missouri-Kansas-Texas rozkwitła w następnych latach, przynoszą 10 milionów dolarów dochodu w 1931 roku.
zdjęcie: Wikipedia
.
Kolej na kolej 