Kolej na kolej

Mała stacyjka z historyczną nazwą… Co się za tym kryje? Okazuje się, że pomyłka historyków.

Pojechałem zobaczyć i obfotografować. Jest to czwarta stacja Warszawskiej Kolei Dojazdowej (WKD), licząc od jej warszawskiego końca (początku?). Gdy w 1974 roku przeniesiono miejski odcinek WKD z warszawskich ulic na nową trasę wzdłuż torów PKP, stacja ta nazywała się Warszawa Mszczonowska, od nazwy ulicy, która przecina linię WKD w tym miejscu. Nazwę zmieniono 30 maja 1976. Niewątpliwie obecna nazwa jest łatwiejsza do wymówienia, ale ma niewiele wspólnego z redutą, o której pisał Adam Mickiewicz (dobry poeta, ale kiepski historyk).

To tyle wstępu, teraz pora na zdjęcia o tematyce kolejowej. Do reduty jeszcze wrócimy.

Na stacji są dwa perony, rozdzielone przejazdem kolejowym przez ulicę Mszczonowską. Przy peronie 2 zatrzymują się pociągi w kierunku Podkowy Leśnej, peron 1 obsługuje pociągi do Warszawy Śródmieście WKD. Głównym widocznym elementem peronu 2 jest tablica reklamowa, co dobrze widać na fotografii, na której wymazałem nazwę sklepu.

Ulica Mszczonowska przecina tory WKD między peronami. Przejazd jest niestrzeżony, co w praktyce nie jest dużym problemem, gdyż ruch drogowy jest niewielki (dojazd jest tylko do obiektów kolejowych niedostępnych dla publiczności), a pociągi i tak się zatrzymują przy peronach przed przejazdem.

Najciekawszy, moim zdaniem, widok jest wzdłuż torów WKD w kierunku zachodnim. Widać nowy wiadukt, otwarty w lutym 2023, po którym przechodzą tory łączące stację Warszawa Zachodnia i tzw. małą linię obwodową z trasą na południe, w kierunku Piaseczna, Radomia i dalej.

Kilkanaście metrów na północ od torów WKD i równolegle do nich są tory PKP, a za nimi – Sekcja Napraw i Eksploatacji Taboru, czyli po prostu warsztaty i tory postojowe, Kolei Mazowieckich, (oficjalnie: stacja Warszawa Ochota Postojowa), oraz tymczasowo, tzn na kilka lat, miejsce prac przy gruntownej przebudowie stacji Warszawa Zachodnia i prowadzących do niej torów.

To tyle o kolei, dalszy ciąg będzie o reducie….

Kilkanaście metrów na południe od stacji WKD, na rogu ulic Mszczonowskiej i Włochowskiej jest pomnik upamiętniający polskich żołnierzy poległych 6 września 1831 roku w walce z wojskiem rosyjskim. Odsłonięto go 28 listopada 1937.

Obecnie górna część pomnika wygląda prawie tak samo jak przed wojną, ale poniżej jest tablica wyjaśniająca, że prawdziwa reduta Ordona była gdzie indziej, że nie Konstanty Julian Ordon był jej dowódcą i że nie zginął on w wybuchu. Zresztą nie jest pewne co spowodowało ten wybuch. Być może Ordon wydał taki rozkaz, ale jest możliwe, że było to przypadkowe zaprószenie ognia podczas wycofywania się wojsk polskich, albo wynik strzału żołnierza rosyjskiego w składzie prochu.

Być może tekst na tablicy nie jest zbyt czytelny na zdjęciu, więc zacytuję jego najważniejsze fragmenty: „Pomnik odsłonięty 28 listopada 1937 roku upamiętnia żołnierzy armii polskiej, obrońców Dzieła nr 54, znanego z wiersza ‚Reduta Ordona’. W świetle ówczesnej wiedzy historycznej to właśnie tutaj sytuowano pozostałości słynnego szańca. W rzeczywistości jednak w pobliżu znajdowało się nieobsadzone podczas rosyjskiego ataku Dzieło nr 55. Przeprowadzone w 2010 roku badania archeologiczne wykazały, że Dzieło nr 54 znajdowało się w okolicy dzisiejszej ulicy Na Bateryjce.” W przestarzałej już terminologii wojskowej „Dzieło” to po prostu obiekt fortyfikacyjny.

No więc idziemy w kierunku ulicy Na Bateryjce. Około 1 km w linii prostej, ale trzeba lawirować przez parkingi centrów handlowych po obu stronach Alei Jerozolimskich. Oto mapa (openstreetmap.org):

Jak już dojdziemy do tej ulicy, a właściwie wąskiej szutrowej drogi, to okaże się, że z reduty praktycznie nic nie zostało. Północna część została gruntownie rozkopana przy budowie ronda, wiaduktu i tunelu na skrzyżowaniu Jerozolimskich ze Szczęśliwicką, a to co pozostało to krzaki i metalowy płot za którym być może ktoś coś kiedyś wybuduje.

Ale jest mały pomnik, ufundowany i utrzymywany przez okolicznych mieszkańców